بزوتنەوەی گۆڕان/كوردسات، لە راگەیەندراوێکدا هەڵوێستی خۆیان لەبارەی خۆپیشاندانەوە رادەگەیەنن.
دەقی راگەیەندراوەکە:
بڕیارە، رۆژی چوارشەمە، 20-8-2025، ژمارەیەک لە مامۆستایان و مووچەخۆران، لە شاری سلێمانی خۆپیشاندانێک بۆ داواکردنی مووچەکانیان و داکۆکیکردن لە مافەکانیان رێکبخەن.
ئێمە لە بزوتنەوەی گۆڕان، پشتگیری لە داخوازییە ڕەواکانیان دەکەین، لەگەڵ پاڵپشتی هەموو چالاکییەکی مەدەنی و شارستانی بۆ گەڕانەوەی مافی مووچەخۆران و دابینکردنی شایستە داراییەکانی فەرمانبەرانی هەرێم.
بزوتنەوەی گۆڕان/كوردسات
19-8-2025

بزوتنەوەی گۆڕان/كوردسات: پشتیوانی خۆپیشاندانی مووچەخۆرانین

بەڕێوەبەری دابەشكردنی خۆراكی هەولێر، رایگەیاند، گۆڕانکاری لە دابەشكردنی بەشەخۆراكی مانگانەی هاوڵاتییان دەكرێت. 
دلێر عەبدولواحید، بەڕێوەبەری دابەشكردنی خۆراكیی هەولێر، لە لێدوانێکدا رایگەیاند: "لەو ئەپڵیكەیشنەی كە خەڵك خۆیان لە پسووڵەی خۆراكیی ئەلیكترۆنی تۆمار دەكەن، لە بەشێكیدا پیشانی دەدات کە مانگانە هاوڵاتییەکە سەردانی بریكاری خۆراك دەكات یان نا".
ئەوەشی خستەڕوو: "بەهەمان شێوە بریكاری خۆراكیش ئەپڵیكەیشنێكی تایبەتی هەیە، كاتێك هاوڵاتی خۆراكی لا وەربگرێت یاخود نا ئاماژەی پێ دەدرێت".
وتیشی: "جارێ ئەو بەشە لە ئەپڵیكەیشنەكە كارا نەبووە، ئەگەری هەیە لە مانگی داهاتوودا كارا بكرێت".

گۆڕانكاری لە دابەشكردنی بەشەخۆراكی مانگانە دەكرێت 

حکومەتی عێراق سێ مەرجی خۆی بۆ ناردنی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان ئاشکرادەکات.
حکومەتی عێراق رەزامەندی دا لەسەر کارکردن بە بڕیاری (550) ساڵی 2025، کە تایبەتە بە ناردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان. 
 
مەرجەکانی حکومەتی عێراق بریتین لە:-
 
1- تەواوکردنی کارەکانی ئەو لیژنانەی لە بڕگەکانی (سێیەم و چوارەم)ـی بڕیارەکەدا هاتوون، بە مەرجێک هەریەکەیان کۆنووسێکی واژۆکراو لە ماوەی هەفتەیەکدا لە دەرچوونی ئەم بڕیارەوە، پێشکەش بە ئەنجوومەنی وەزیرانی فیدراڵی بکەن.
2- ئەو تیمەی کە بەپێی بڕگەی دووەم پێکهێنراوە، لە ماوەی هەفتەیەکدا کارەکانی تەواو بکات بە هەژمارکردنی پشکی گەنجینەی گشتیی فیدراڵی لە داهاتە نانەوتییەکانی هەرێمی کوردستان بەپێی یاسا و هەولێر ئەو پشکە بداتەوە لەبری ئەو بڕە پارەیەی لە بڕگەی (دووەم/1)ـی بڕیارەکەدا ئاماژەی پێکراوە. بە مەرجێک میکانیزمی هەژمارکردنەکە پەسەندکراوی وەزارەتی دارایی فیدراڵی و دیوانی چاودێریی دارایی فیدراڵی بێت.
3- حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەو کۆمپانیا نەوتییانەی لە هەرێمی کوردستانی عێراق کار دەکەن، پابەندبکات بە رادەستکردنی نەوتی بەرهەمهێنراو، بەپێی حوکمەکانی یاسای بودجەی گشتیی فیدراڵی و بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران ژمارە (550)ـی ساڵی 2025.

حکومەتی کاربەڕێکەر ناچاری ئەم کارانە دەکرێت لەپێناو خەرجکردنی مووچەی مانگی شەش

مه‌كته‌بی پیشه‌ییه‌كانی یه‌كگرتووى ئیسلامى كوردستان، راگه‌یه‌ندراوێكى له‌باره‌ى به‌شداریكردن له‌ خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تییه‌كان له‌باره‌ى دواكه‌وتنى مووچه‌ بڵاوكرده‌وه‌. 
دەقی راگەیەندراوەکە:
وه‌ك هه‌میشه‌ پاڵپشت و ئاماده‌ی هه‌ر خۆپیشاندان و فشارێكی مه‌ده‌نی ده‌بین له‌پێناو به‌ده‌ستهێنانی مووچه‌ی مووچه‌خۆران و مافی هاوڵاتییان به‌ گشتی، به‌تایبه‌ت له‌ئێستادا كه‌ حكومه‌تی ماوه‌به‌سه‌رچووی هه‌رێم زۆر بێباكانه‌ و خه‌مساردانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ مووچه‌ی مووچه‌خۆران و گوزه‌رانی هاوڵاتییان ده‌كات و زیاتر له‌ 80 ڕۆژه‌ مووچه‌یان دابه‌شنه‌كردووه‌.
پێویسته‌ حوكمڕانانی هه‌رێم بزانن یاریكردن به‌ مووچه‌ و ژیانی خه‌ڵك‌ ده‌ره‌نجامی وێرانكه‌ری ده‌بێت، بۆیه‌ جێگه‌ی خۆیه‌تی مامۆستایان و فه‌رمانبه‌ران و هاوڵاتییان به‌گشتی به‌ به‌شداریان له‌ خۆپیشاندانه‌كان په‌یامی جدی خۆیان بگه‌یەنن.

یه‌كگرتووى ئیسلامى: ئاماده‌ی هه‌ر خۆپیشاندان و فشارێكی مه‌ده‌نی ده‌بین له‌پێناو به‌ده‌ستهێنانی مووچه‌

حکومەتی عێراق بە چەند مەرجێک بڕیاری خەرجکردنی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێمی دا.
بەپێی زانیارییەکان، لە کۆبوونەوەکەی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق، حکومەتی عێراق بە مەرجی تەوتینی مووچە و هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم بڕیاری خەرجکردنی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆر و فەرمانبەرانی هەرێمی دا.
هەر بەپێی زانیارییەکان، پێویستە هەرێم بە زووترین کات 120 ملیارەکەی داهاتی ناوخۆ رادەست بکات و هەناردەکردنەوەی نەوتیش دەستپێبکاتەوە.

مەرجەکانی بەغدا بۆ خەرجکردنی مووچەی هەرێم

دوای 80 ڕۆژ لەچاوەڕوانیی مووچەخۆرانی هەرێم، دواجار ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق، کۆتایی بەچاوەڕوانیی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان هێنا و بڕیاری خەرجکردنی مووچەی مانگی شەشی دا. 
لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا، ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق بەمەرج بڕیاری خەرجکردنی مووچەی مانگی شەشی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستانی دا.
بەپێی زانیارییەکانیش، لەکۆبوونەوەکە محەمەد شیاع سوودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق، تەیف سامیی ڕاسپاردووە بەپەلە ڕێکارەکانی ناردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان دەست پێبکات، ئەمەش وادەکات وەزارەتی دارایی عێراق لەماوەیەکی نزیکدا، پارەی مووچەی مانگی شەش بگوازێتەوە سەر هەژماری بانکیی وەزارەتی دارایی هەرێم.

ئەنجوومەنی  وەزیرانی عێراق بە مەرج بڕیاری خەرجکردنی مووچەی مانگی شەشی دا 

کۆمەڵی دادگەری بە ڕاگەیەنراوێک پشتیوانیی خۆی بۆ خۆپیشاندانەکەی سبەینێی فەرمانبەرانی ناڕازی لە سلێمانی ڕاگەیاند و جەختدەکاتەوە کە پشتیوانی خۆپیشاندانەكەی سبەینێ دەكەن بۆ مووچە.
ئەمڕۆ سێشەممە، کۆمەڵی دادگەریی کوردستان، لەبارەی خۆپیشاندانەکەی سبەینێ چوارشەممەی مامۆستایان و فەرمانبەرانی سلێمانی، ڕاگەیەنراوێکی بڵاوکردەوە و دەڵێت: "سەبارەت بە خۆپیشاندانی ڕۆژی چوارشەممەی چین و توێژەکان بۆ داکۆکی لە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان، کۆمەڵی دادگەری دووپاتی هەڵوێستی بنەرەتی خۆی دەکاتەوە لە پشتیوانیی هەموو خۆپیشاندان و ناڕەزاییەکی خەڵکی کوردستان بۆ داکۆکی لە مووچە و مافە ڕەواکانی دیکە، بەتایبەت کە سێ مانگە سەرەتاییترین ماف کە موچەیە دابین نەکراوە".
ئاماژەی بەوەشکردووە: "لێرەوە ڕایدەگەیەنین کە کۆمەڵی دادگەريی وەک هەمیشە پشتیوانی هەر چالاکییەکی مەدەنیی جەماوەرییە بە ئاڕاستەی دابینکردنی مافەکانی خەڵک، پێویستیشە دەسەڵاتداران نەک هەر ڕێگری لە مافی ناڕەزایی خەڵک نەکەن، بگرە دەبێت ئارامی و کەشی خۆپیشاندانیش بپارێزن".
 هاوکات، هەریەکە لە جوڵانەوەی نەوەی نوێ و ڕەوتی هەڵوێست پشتیوانیی خۆیان بۆ خۆپیشاندانەکەی سبەینێی مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی دەربڕیوە و دووپاتیانکردووەتەوە کە بەشداریی لە خۆپیشاندانەکە دەکەن.

&nbsp;

کۆمەڵی دادگەری: پشتیوانیی خۆپیشاندانەكەی سبەینێ دەكەین بۆ مووچە

گرەنتیی نووسراو بۆ دەستەبەرکردنی بەردەوامیی شایستەی دارایی کۆمپانیاکان، بەربەستى سەرەکیى بەردەم رادەستکردنی نەوتە، یەکێکی دیکە لە بەربەستەکان، قەرزی کەڵەکەبووی کۆمپانیاکانی نەوتە لەسەر حکومەتی کاربەڕێکەر کە زیاتر لە 900 ملیۆن دۆلارە.

ئەمڕۆ سێشەممە، سەرچاوەیەک لە کۆمپانیای نەوتی باکور (سۆمۆ) لە لێدوانێکی میدیاییدا، ئاشکرای کرد: "لیژنەیەک سەردانی دوایین وێستگەی هەناردەی نەوتی لە پیشخابوور کردووە بۆ دڵنیابوونەوە لە ئامادەیی ئەو وێستگەیە و گێجەکانی نوێ کراونەتەوە و ئامادەن."

وەزارەتی نەوتی عێراق چاوەڕوانی ڕادەستکردنی نەوتە لەلایەن حکومەتی کاربەڕێکەر بەمەبەستی هەناردەکردنەوەی کە لەسەر بنەمای ئەو بڕەی کە بەرهەم دەهێنرێت، هەرچەندە بەپێی بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق لە 17ی تەممووز بڕەکە بە 230 هەزار بەرمیلی ڕۆژانە دیاریکراوە بۆ هەناردەکردن.

بەپێی زانیارییەکان، بەربەستی سەرەکیی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوت، کۆمپانیاکانن کە داوای گرەنتی نووسراو بۆ وەرگرتنی شایستە داراییەکانیان دەکەن، شایستەکەش 16 دۆلارە بۆ هەر بەرمیلێک، کۆمپانیاکان ئەو گەرەنتییە نووسراوەیان لە حکومەتی فیدراڵ دەوێت.
&nbsp;
یەکێکی دیکە لە بەربەستەکان، قەرزی کەڵەکەبووی کۆمپانیاکانی نەوتە لە هەرێمى کوردستان کە زیاتر لە 900 ملیۆن دۆلارە.
&nbsp;
بەرپرسێکی یەکێک لە کۆمپانیاکانی نەوت لە هەرێمی کوردستان، لەم بارەیەوە ڕایگەیاند: "بڕیار وایە، یەکلاییکردنەوەی قەرزی کەڵەکەبووی کۆمپانیاکانی نەوت بخرێتە قۆناخێکی دوای دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت کە لە ماوەی 90 رۆژدا ئەو پرسە یەکلایی بکرێتەوە، بۆ ئەو مەبەستەش لیژنەیەک لە وەزارەتی نەوت وردبینی لەو بڕە قەرزانە دەکات کە چۆنە و وردەکارییەکەی چییە بۆ ئەوەی حکومەتی فیدراڵی بیداتەوە".
لە 13ی ئابی 2025ـەوە رێککەوتنی نێوان وەزارەتی سامانە سرووشتییەکان و وەزارەتی نەوتی عێراق لەبارەی رادەستکردنی نەوت واژۆ کراوە. تائێستا ئەو هەنگاوە نەنراوە بۆ هەناردەکردنی بڕێک لە نەوتەکە و بەکارهێنانی بەشەکەی دیکەی بۆ سووتەمەنیی ناوخۆ.
&nbsp;

بەربەستەکانی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم

پارێزەرەکەی شێروان شێروانی ڕایگەیاند، پێشووتر بڕیار لەسەر سزادانی شێروان شێروانی درابوو. دەشڵێت: " كۆمەڵێك بە جلی مەدەنی و هێزێكی سەربازی زۆریان هێنابوو بە دەمانچەوە هێرشیانكردە سەر كەسوكاری شێروان شێروانی". ئەمڕۆ سێشەممە، محەمەد عەبدوڵا پارێزەری شێروان شێروانی، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند: "دۆسییەکە لەلایەن ڕائید دڵدارەوە سكاڵا تۆماركرابوو، لە دادگای كەتنی بنەسڵاوە، بە مادەی 229 لە یاسای سزادانی عێراق". ئاماژەی بەوەشکرد: "دۆسیەكەیان لێشاردبووینەوە، دەرخەری ئەوەیە پێشوەختە بڕیار درابوو لەسەر سزادانی شێروان شێروانی بە چوار ساڵ و پێنج مانگ". باسی لەوەش کرد: "خەڵكێك لە دەرەوە تەداخول لەو دۆسیانەدا دەکەن بەمەبەستی هێشتنەوەی شێروان لە زیندان". پارێزەرەکەی شێروان شێروانی ڕاشیگەیاند: "كۆمەڵێك بە جلی مەدەنی و هێزێكی سەربازی زۆریان هێنابوو بە دەمانچەوە هێرشیانكردە سەر كەسوكاری شێروان شێروانی".

پارێزەرانی شێروان شێروانی: بەهێزێکی زۆرەوە هێرشیانکردە سەر کەسوکارەکەی

جوڵانەوەی نەوەی نوێ رایگەیاند: "هەرچەندە ئێمە پێشتر بانگەوازمان بۆ لایەنەکانی دەرەوەی پارتیی و یەکێتیی کردبوو کە خۆپیشاندانێکی سەرتاسەری گەورە رابگەیەنین، ئێمە نەک تەنها پشتیوانیی لەهەر جۆرە خۆپیشاندانێکی چین و توێژە جیاوازەکان دەکەین، بەڵکو بەشداریش دەبین تیایدا".
نەوەی نوێ: بەشداریی لە خۆپیشاندانەکەی سبەی چوارشەممە دەکەین👇🏻جوڵانەوەی نەوەی نوێ رایگەیاند: "هەرچەندە ئێمە پێشتر بانگەوازمان بۆ لایەنەکانی دەرەوەی پارتیی و یەکێتیی کردبوو کە خۆپیشاندانێکی سەرتاسەری گەورە رابگەیەنین، ئێمە نەک تەنها پشتیوانیی لەهەر جۆرە خۆپیشاندانێکی چین و توێژە جیاوازەکان دەکەین، بەڵکو بەشداریش دەبین تیایدا".
جوڵانەوەی نەوەی نوێ رایگەیاند: "هەرچەندە ئێمە پێشتر بانگەوازمان بۆ لایەنەکانی دەرەوەی پارتیی و یەکێتیی کردبوو کە خۆپیشاندانێکی سەرتاسەری گەورە رابگەیەنین، ئێمە نەک تەنها پشتیوانیی لەهەر جۆرە خۆپیشاندانێکی چین و توێژە جیاوازەکان دەکەین، بەڵکو بەشداریش دەبین تیایدا".جوڵانەوەی نەوەی نوێ رایگەیاند: "هەرچەندە ئێمە پێشتر بانگەوازمان بۆ لایەنەکانی دەرەوەی پارتیی و یەکێتیی کردبوو کە خۆپیشاندانێکی سەرتاسەری گەورە رابگەیەنین، ئێمە نەک تەنها پشتیوانیی لەهەر جۆرە خۆپیشاندانێکی چین و توێژە جیاوازەکان دەکەین، بەڵکو بەشداریش دەبین تیایدا". ئەمرۆ سێشەممە، جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، پشتیوانیی لەهەر جۆرە خۆپیشاندانێکی چین و توێژە جیاوازەکان دەکەن و بەشداریش دەبن تیایدا. وتیشی: "هەموو پەرلەمانتارەکانیشمان لەو خۆپیشاندانەی کە مامۆستایان و فەرمانبەران بەنیازن ئەنجامی بدەن بەشدار دەبن". ئەمە لەکاتێکدایە، لەچەند رۆژی رابردوو فراکسیۆنی نەوەی نوێ لەپەرلەمانی کوردستان و پەرلەمانی عێراقیش لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا داوایان لە حزبەکانی دەرەوەی پارتی و یەکێتی کرد بەشداربن لەگەڵییان، وتیشییان، کە ئەگەر هاتوو تا رۆژی شەممە بەدەم داواکەیانەوە نەچن، ئەوا وەک نەوەی نوێ هەڵوێستیان دەبێت و خۆپیشاندانی سەرتاسەری گەورە ئەنجامدەدەن.

نەوەی نوێ: بەشداریی لە خۆپیشاندانەکەی سبەی چوارشەممە دەکەین

سەرچاوەیەکی ئاگادار لە حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێمی کوردستان ئاشكرایكردووە، درەنگانی شەوی رابردوو، شاندێكی حکومەت بەرەو بەغدا رۆیشتووە، بۆ گفتوگۆکردن لەسەر پرسی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان بۆ مانگی حوزەیران. بەوتەی سەرچاوەكە، كە بۆ ئاژانسی "شەفەق نیوز" قسەیكردووە: "شاندەکە پێکهاتوون لە ئومێد سەباح، سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران و ئامانج رەحیم، سکرتێری ئەنجومەن، لەگەڵ هەشت بەڕێوەبەری گشتی". بڕیارە ئەمڕۆ سێشەممە، شاندەكە دەست بە کۆبوونەوە لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکانی عێراق بکەن، بۆ تاوتوێکردنی میکانیزمی خەرجکردنی موچە و هەماهەنگیکردنی رێکارە داراییەکان.

"درەنگانی شەوی رابردوو شاندێکی هەرێم گەیشتووەتە بەغدا"

میدیایەکی عێراقی ئاشکرای دەکات، سبەی سێشەممە ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق بڕیاری یەکلاکەرەوە لەبارەی پرسی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم دەدات و ئەمڕۆ یان سبەی حکومەتی کاربەڕێکەر داهاتە ناوخۆییەکانی ڕادەستی بەغدا دەکات.
ئەمڕۆ دووشەممە، ماڵپەری (بەغداد ئەلیەوم) لەزاری سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە بڵاویكردووەتەوە: "ئەنجومەنی وەزیران لەچوارچێوەی دانیشتنی خۆیدا کە بڕیارە سبەی سێشەممە بەڕێوەبچێت، بڕیار لەبارەی پرسی ناردنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان بدات".
ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەكردووە: "ئەمڕۆ یان سبەی حکومەتی هەرێم داهاتە ناوخۆییەکانی ڕادەستی حکومەتی فیدراڵی دەکات".
ڕوونیشكردەوە: "حكومەتی هەرێم و حکومەتی فیدراڵی گەیشتوونەتە رێککەوتن لەسەر داهاتە نانەوتییەکانی مانگی ئەیلولی داهاتوو".
ئەم هەنگاوە لە چوارچێوەی زنجیرەیەک دانوستانی دارایی نێوان حکومەتی فیدراڵی و هەرێمدایە، بۆ گرێدانی خەرجکردنی مووچە بە ناردنى داهاتەکان بۆ خەزێنەی فیدراڵی، بەپێی بڕگەکانی یاسای بودجەی عێراق.

سینەمای قەلەم

گەڕان بکە بۆ نوێترین فیلم و دراما جیهانیەکان لە سینەمای قەڵەم بە زمانی کوردی و بیانی

کوردستان