یاریدەدەری بەڕێوەبەری دەستەی خانەنشینی عێراق ڕایگەیاند، بڕیارەکەی وەزیری دارایی عێراق بۆ زیادکردنی موچەی خانەنشینان چووە بواری جێبەجێکردنەوە و لە ئەمڕۆوە هەر خانەنشینێک موچە وەربگرێت پارە زیادکراوەکەی بۆ خەرجدەکرێت.
حسام عەبدولستار، یاریدەدەری بەڕێوەبەری دەستەی خانەنشینی عێراق بە ئاژانسی فەرمیی عێراقی ڕاگەیاند: "ڕێکارەکانی زیادکردنی موچەی خانەنشینان تەواو کراوە، لە ئەمڕۆوە هەر خانەنشینێک موچە وەربگرێت پارە زیادکراوەکەی بۆ خەرجدەکرێت".
ناوبراو داواش لە خانەنشینانی شارستانی و سەربازی دەکات، چاودێری مۆبایلەکانیان بکەن، کورتەنامەی ئاگادارکردنەوەیان پێدەگات تا سەردانی بانکەکان بکەن بۆ وەرگرتنی موچەکانیان.
هەفتەی ڕابردوو ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڕیاریدا بڕی 100 هەزار دینار بۆ موچەی خانەنیشینان زیادبکرێت، بڕیارەکەش هەموو خانەنشینان دەگرێتەوە کە موچەکانیان لە خوار ملیۆنێکەوەیە.
بە جێبەجێکردنی بڕیارەکە، کەمترین موچەی خانەنشینی لە عێراق دەبێتە 600 هەزار دینار، لە کاتێکدا لە هەرێمی کوردستان کەمترین موچەی خانەنشینی 220 هەزار دینارە.

بڕیارەکەی تەیف سامی بۆ زیادکردنی موچەی خانەنشینان چووە بواری جێبەجێکردنەوە

فەرمانگەی ژمێرکارى لە وەزارەتی دارایی عێراق ڕایگەیاند، دەست بە دابەشکردنی مووچەی مانگی ئایاری خانەنشینانی شارستانی و سەربازی کرا.
فەرمانگەی ژمێرکارى لە وەزارەتی دارایی عێراق لە ڕاگەیەندراوێکدا بڵاویکردووەتەوە: "ئەمڕۆ پێنجشەممە 2ـی ئایاری 2024، دەستکراوە دابەشکردنى مووچەی خانەنشینانی شارستانی و سەربازی بۆ مانگی ئایار و رێوشوێنەکانی پێدانی مووچە لەلایەن دەستەی خانەنشینان و بانکەکانی رافیدەین و رەشید، لەڕێگەی کارتی زیرەکەوە".
لە راگەیەندراوەکەی وەزارەتی دارایی عێراق باس لەوەش کراوە: "ئەو خانەنشینانەی نامەیان پێدەگات لەڕێگەی مۆبایلەکانیانەوە، دەتوانن سەردانی لقی بانکەکان و دەروازەکانی خەرجکردن بکەن لە بەغدا و تەواوی پارێزگاکان بۆ وەرگرتنی مووچەکانیان".
ئەمە لەکاتێکدایە، تائێستا کە لە سەرەتای مانگی پێنجداین، مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان مووچەی مانگی چواریان وەرنەگرتووە، ئەمە جگە لەوەی تا کاتی ئامادەکردنی ئەم هەواڵەش، چارەنووسی مووچەی سێ مانگی ساڵی ڕابردووی مووچەخۆران بە نادیاری ماوەتەوە.

عێراق دەستی بە دابەشکردنی موچەی مانگی پێنج کرد

وتەبێژی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق ڕایگەیاند، بە فەرمی هیچ بڕیارێک لەبارەی راگرتنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان نییە و کۆمیسیۆن بەردەوامە لە کارەکانی.
ئەمڕۆ پێنجشەممە، جومانە غەلای، وتەبێژی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق لەبارەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە لێدوانێکدا ڕایگەیاند: "دابەشکردنی کارتی بایۆمەتریی دەنگدان بەردەوامە و بە فەرمی هیچ بڕیارێک لەبارەی راگرتنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان نییە و کۆمیسیۆن بەردەوامە لە کارەکانی".
وتیشی، کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان سیاسی نییە و کارە هونەرییەکانی هەڵبژاردن جێبەجێ دەکات.
سەبارەت بە چاپکردنی کاغەزی دەنگدان، غەلای رایگەیاند: "کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و ئەنجوومەنی کۆمیسیاران لەسەر پێنج نموونە رەزامەندیی داوە. کاردەکەین بۆ ئەوەی لە داهاتوودا چاپبکرێن"، بەڵام جەختی کردەوە لەوەی کاغەزی دەنگدان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان تائێستا "چاپ نەکراون".

کۆمسیۆن لەبارەی دواخستنی هەڵبژاردنەوە بڕیاریدا

جومانە غلاى، وتەبێژى کۆمسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق ڕیگەیاند "ئەو زانیارییانە راستنین" و رەتیدەکاتەوە ئامادەکارییەکانیان بۆ هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان راگرتبێت.

کۆمسیۆن لەبارەی ڕاگرتنی کارەکانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ڕوونکردنەوە دەدات

ئەندامێکی تیمی ڕاگەیاندنی کۆمیسیۆنی عێراق ڕایگەیاند، کارەکانمان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان راگیراون.

حەسەن هادی، ئەندامی تیمی راگەیاندنی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق له‌ لێدوانێكدا رایگه‌یاند، هه‌رچه‌نده‌ کۆمیسیۆن لە بەغدا بە فەرمی هیچ کاتێکی دیکەیان بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بە لقەکانیان لە هەرێمی کوردستان نەوتوە و تەنیا گوتویانە کارەکان راگرن.

باسی لەوەشکردووە، چاوەڕوانی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەکەن بۆ دواخستنی هەڵبژاردن بۆ مانگی 10ی ئەمساڵ.

کۆمسیۆن کارەکانی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ڕاگرت

پێگەی (وزیر عراقي) لە تۆڕی كۆمەڵایەتی ئێکس هۆشداری بە بەشێك لە كچە مۆدیلەكانی عێڕاق دەدات و ڕایگەیاند:” ئەگەر دەتانەوێ هەمان چارەنووسی ئوم فەهد ڕووبەڕوتان نەبێتەوە پێویستە بەزووترین كات عێڕاق جێبهێڵن”.
لەلایەکی دیکەوە، بەشێك لەو ناوانەی كە بڕیاری کوشتنیان دەرچووە ئەم كچە مۆدێلانەن، (شهد الشمري – زينة الدليمي – همسة ماجد – جيهان الطائي – عصفورة بغداد – سحر عباس جميل – عسل – منى -)

هۆشداری بە کچە مۆدێلەکان دەدرێت و ئەم ناوانە بەزووترین كات عێراق جێبهێلن

وەزارەتی تەندروستیی عێراق، دەرگای دامەزراندن بۆ دەرچووانی كۆلێژ و پەیمانگە پزیشكی و تەندروستییەكانی هەرێمی كوردستان دەكاتەوە و داوادەكات ئەوانەی دەیانەوێت دابمەزرێن فۆڕم پڕبكەنەوە.
وەزارەتی تەندروستیی عێراق لە راگەیەندراوێكدا داوا لە دەرچووانی كۆلێژ و پەیمانگە پزیشكی و تەندروستییەكانی هەرێمی كوردستان لە رێگەی فۆڕمی ئەلكترۆنییەوە داواكاری پێشكەشبكەن بۆ دامەزراندن لە كەرتی تەندروستیی عێراق.
هاوكات ساڵح مەهدی حەسناوی، وەزیری تەندروستیی عێراق داوا لە خوازیارانی ئەو بەشە پزیشكییانەی هەرێم دەكات كە دەرچووی 2022 بۆ 2023ـن، فۆڕمی دامەزراندن پێشكەشبكەن.
ئاماژەی بەوەشكردووە، فۆڕمەكە بۆ ماوەی 15 ڕۆژ لەسەر ماڵپەڕی وەزارەتی تەندروستی بە كراوەیی دەمێنێتەوە بۆ ناوتۆماركردن.
پێشتر تەندروستیی عێراق ڕایگەیاندبوو، كەرتی تەندروستی پێویستی بە پێنج هەزار پزیشك و 10 هەزار پەرستار و كارمەندی تاقیگە هەیە.

عێراق دەرچووانی ئەم بەشەی هەرێم دادەمەزرێنێت

کەشناسی عێراق لە ڕاگەیەندراوێکدا ڕایگەیاند، ئەو شەپۆلە بارانبارینە لە دەریای سوورەوە بۆ ناوچەکە هاتووە و تاوەکو دوو رۆژی دیکە بەردەوام دەبێت، هەروەها ئەگەری دروستبوونی لافاویش هەیە.

کەشناسی عێراق: بارانبارین تاوەکو دوو ڕۆژی دیکە بەردەوام دەبێت ئەگەری دروستبوونی لافاویش هەیە

پەرلەمانی عێراق پڕۆژەیاسایەکی پەسەندکرد کە پەیوەندیی هاوڕەگەزخوازانی تێدا بە تاوان دەکرێت و ئەگەری سزای زیندانیکردنی بۆ 15 ساڵ هەیە؛ لەمبارەیەوە لقی هەولێری سەندیکای پارێزەران دەڵێت، ئەم یاسایە لە هەرێمی کوردستان تەنیا کاتێک کاری پێدەکرێت، ئەگەر پەرلەمانی داهاتووی هەرێم پەسەندیبکات.
ئەیاد کاکەیی، سەرۆکی لقی هەولێری سەندیکای پارێزەرانی کوردستان بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاند: "ئەو پرۆژەیاسایانەی کە لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە پەسەنددەکرێن لە کوردستان جێبەجێناکرێن، چونکە هەرێمی کوردستان قەوارەیەکی سەربەخۆیە و خاوەنی هەر سێ دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێکردن و دادوەریی خۆیەتی".
وتیشی: "بەپێی دەستور لە ماددەی 117ـدا هاتووە، هەرێمی کوردستان قەوارەیەکی دانپێدانراوە، هەربۆیە ئەو پرۆژە یاسایانەی کە لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە پەسەنددەکرێن، بەهیچ شێوەیەک پەیوەندییان بە هەرێمی کوردستانەوە نییە. ئێستا حاڵی حازر هەرێمی کوردستان پەرلەمانی نییە، بۆیە لە دادگاکان ئەو پرۆژەیاسایەی کە دەرچووە کاریان پێناکرێت، کاتێک کاریان پێدەکرێت کە پەرلەمانی نوێ یاساکە بەپێویست بزانێت و دانیشتنی لەسەر بکات و پەسەندی بکات".
بەپێی هەمواری یەکەمی یاسای بەرەنگاربوونەوەی لەشفرۆشی، ژمارە 8ی ساڵی 1988، کە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق پەسەندیکرد، جگە لە وشەی "لەشفرۆشی"، وشەی "هاوڕەگەزخوازی" لە یاساکە زیادکراوە، پێناسەکراوە بە "ئەو پەیوەندییە سێکسییەی کە لەنێوان دوو کەسی یەک ڕەگەز ئەنجامدەدرێت، یاخود گۆڕینی هاوسەران یان دەڵاڵی لەو بوارەدا یاخود بەکارهێنانی شوێنێک بۆ کاری لەشفرۆشی".
لە یاساکەدا هاوڕەگەزخوازی بە "تاوان" دانراوە و هەر کەسێک پەیوەندییەک دروستبکات کە بچێتە چوارچێوەی "لادانی سێکسی"، سزادەدرێت و سزاکەشی لە حەوت ساڵ کەمتر نییە و بە پێبژاردنی 10 ملیۆن دیناری عێراقی کەمترنییە.
هەر کەسێکیش ڕەگەزى خۆى بگۆڕێت، لەنێوان ساڵێک بۆ سێ ساڵ بەندکردن سزادەدرێت و ئەو پزیشکەى کە نەشتەرگەرییەکەشی بۆ کردووە، هەمان سزا دەیگرێتەوە.
پەرلەمانی عێراق ڕۆژی شەممە پڕۆژەیاسایەکی پەسەندکرد بۆ بە تاوانکردنی هاوڕەگەزخوازیی و ڕەگەزگۆڕین و سزای 10-15 ساڵ زیندانیکردنی بۆ دیاریکرد. پەرلەمانی عێراق بڕیارەکەی لە یاسای "ڕووبوونەوەی لەشفرۆشی" کە ماوەی 36 ساڵە کاری پێدەکرێت، جێکردەوە و بە دەنگی 170 پەرلەمانتار پەسەندکرا.

ئایا یاسای دژ بە هاوڕەگەزخوازان لە هەرێم کارادەبێت؟

ئالان حەمە سەعید ڕایگەیاند، لیستی هاوپێچکراوی مامۆستایانی وانەبێژم سەبارەت بەتەرخانی دارایی بۆ مامۆستایانی وانەبێژی کوردستانمان گەیاندە محەمەد شیاع سوودانی.

ئالان حەمە سەعید، وەزیری پەروەردەی حکومەتی کاربەێکەری هەریمی کوردستان، لە ڕاگەیەندراوێکدا رایگەیاند، ئەمرۆ سێشەممە 30-4-2024، لە بەغداد، سەردانی محەمەد شیاع سودانی کردووە و لەسەرچەند پرسێکی گرنگی پەروەردەیی گفتوگۆیان کردووە.

باسی لەوەشکردووە:”لە کۆبوونەوەکەدا نوسراوی فەرمی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان و لیستی هاوپێچکراوی مامۆستایانی وانەبێژم پێگەیاند سەبارەت بەتەرخانی دارایی بۆ مامۆستایانی وانەبێژی کوردستان و وەک حکومەتی هەرێمی کوردستان هەموو هەنگاوە پێویستەکانمان ئەنجامداوە و چاوەڕوانی دەرئەنجام و وەڵامی فەرمی حکومەتی عێراقی فیدراڵ دەکەین”.

ئاماژەی بەوەشکردووە، هەروەها لە کۆبوونەوەکەدا جەختمان کردەوە لەپشکی هەرێمی کوردستان لە دروستکردنی باڵەخانەی قوتابخانەکان لە رێککەوتنی عێراق – چین کەهەرێمی کوردستان تا ئێستا پشکی خۆی لە دروستکردنی ئەو قوتابخانانە نەچۆتە بواری جێبەجێکردنەوە و سەرلەنوێ نوسراوێکی دیکەمان پێشکەشکردن بەمەبەستی دابینکردنی پشکی هەرێمی کوردستان لە دروستکردنی باڵەخانەی پەروەردەیی نوێ .

وەزیری پەروەردە ئەوەشی خستووەتە ڕوو، تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە تایبەت بوو بە پرسی خوێندنی قوتابخانەکانی فیدراڵی لە هەرێمی کوردستان و بەردەوام بوونی پرۆسەی خوێندن تیایاندا، لەوبارەیەوە هاریکاری و هەماهەنگی هەرێمی کوردستانمان نیشاندا بۆ بەردەوام بوونی پرۆسەی خوێندنی قوتابیانی ئەو قوتابخانانە.

وەزیری پەروەردە: لیستی مامۆستایانی وانەبێژمان گەیاندە سوودانی

بەرگری شارستانی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، ئاگاداریی بۆ هاوڵاتیان لەم چەند ڕۆژەی ئەم شەپۆلە باشترە هاونیشتیمانیان زەرور نەبێت سەفەر نەکەن بۆ شارەکان بۆ سەلامەتی خۆیان.
بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بەرگریی شارستانیی هەرێمی کوردستان هاووڵاتیان ئاگادار دەکاتەوە و هۆشدارییان پێ دەدات کە رەچاوی ئەم خاڵانەی خوارەوە بکەن:
یەکەم: دووربکەونەوە لەو شوێنانەی ئاوی زۆری لێ کۆبۆتەووە
دووەم: دەستکاری هێل و تەلەکانی کارەبا مەکەن ئەگەر لەسەر زەوی کەوتبوون چونکە تۆ دلنیا نیت کارەبای تێدا ماوە یان نا.
سێیەم: بەهیچ شێوەیەک نزیک چەم و دۆڵ و ڕووبارەکان مەکەونەوە، چونکە لەوانەیە لە ناکاو ئاستی ئاو بەرز ببێتەوەو مەترسی بۆ سەر گیانت هەبێت.
چوارەم: لەم چەند ڕۆژەی ئەم شەپۆلە باشترە هاونیشتیمانیان زەرور نەبێت سەفەر نەکەن بۆ شارەکان بۆ سەلامەتی خۆیان.
پێنجەم: شوفێرانی بارهەلگر پێویستە هێواش ئۆتۆمۆبیلەکانیان لێ بخووڕن بە پێچەوانەوە کارەساتی گەورەی لێ دەکەوێتەوە.
شەشەم: ئاژەلداران و شوانکاران هەولبدەن دووربکەونەوە لە بەرزاییەکان و ئەو شوێنانەی دار و محاویلەی لێیە لەبەر مەترسی هەورە بروسکە.
حەوتەم: لە هەموو پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکان لەکاتی بوونی مەترسی بەزووترین کات پەیوەندی بکەن بە تیمەکانی بەرگری شارستانی لە رێگای ژمارە 115.

بەرگری شارستانی هەرێم: زەروور نەبوون سەفەر مەکەن بۆ شارەکانی دیکە

وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی هەرێم ڕایگەیاند، تا ئەوکاتەی کێڵگەی کۆرمۆر دەست بە بەرهەمهێنانی گاز دەکاتەوە ڕۆژانە بڕی 620 تۆن گازی ماڵان لەلایەن عێراقەوە دەنێردرێت.
وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێمی کوردستان لە ڕاگەیەندراوێکدا ڕایگەیاند، لەسەر داوای وەزیری سامانە سروشتییەکان، حکوومەتی فیدراڵ ڕەزامەندیی لەسەر ناردنی رۆژانە 620 تۆن گازی ماڵان بۆ هەرێمی کوردستان دەڕبڕی، تا ئەوکاتەی کێڵگەی کۆرمۆر دەست بە بەرهەمهێنانی گاز دەکاتەوە.
باسی لەوەشکردووە، گازەکە لە هەردوو کۆگای تاجی و ناسرییە دابین دەکرێت.

رۆژهەلاتی ناوەڕاست